Actueel

SYSTEEMBEHANDELING AUTISME BIJ AUTIMAAT WAT KUN JE VERWACHTEN? #2 VOOR HET HELE GEZIN

Bij Systeembehandeling Autisme van Autimaat hebben we aandacht voor alle gezinsleden, want alleen zo kunnen we de kracht van het hele gezin versterken. In deze blog leggen we uit wat dat betekent in de praktijk.

Waarom betrekt Autimaat het hele gezin bij Systeembehandeling Autisme?

In een gezin is alles met elkaar is verweven. Als één iemand in het gezin ‘wiebelt’ heeft dit direct effect op de anderen. Daarom kijken onze behandelaars niet alleen naar het autisme maar ook naar wat speelt binnen het gezin. Waardoor worden gezinsleden geraakt en hoe zijn ze dan gewend om te reageren? We kijken vooral naar de onderlinge relaties, de interacties en waar deze toe kunnen leiden. Dat geeft een hoop handige informatie voor de aanpak. En bovendien: als het hele gezin wil meewerken, heeft dat veel meer power dan wanneer we een verandering bij één persoon voor elkaar proberen te krijgen.

Behandelaar Bertie legt het uit: ‘Als je alleen met CASS* zou werken, geef je ongewild het signaal dat hij het probleem is. Terwijl zijn gedrag juist een reactie is op wat er om hem heen gebeurt. Daarmee wil hij iets vertellen. Geen enkel kind laat voor de lol onrust, woede et cetera zien. Met dat gedrag laat CASS zien dat er dingen onduidelijk voor hem zijn. De mensen om hem heen kunnen die duidelijkheid geven. Een (gedrags)probleem kun je dus niet anders benaderen dan door het systemisch aan te vliegen.’

*De naam CASS gebruiken we voor iemand met autisme, ongeacht leeftijd, geslacht of intelligentieniveau. Waar ‘hij’ staat kun je ook ‘zij’ of ‘die’ lezen.

Wat is het voordeel van werken met het hele gezin?

Door het lampje op het hele gezin te schijnen krijgen onze behandelaars een brede blik op de situatie en veranderwensen van het gezin. Hoe zijn de onderling relaties in het gezin? Zijn er belangrijke dingen gebeurd in het verleden of heden die invloed hebben op het gezin? Soms kijken we ook naar de achtergrond van de ouders. In wat voor gezin zijn zij zelf opgevoed en wat nemen ze daarvan mee in hun eigen gezin? Het is belangrijk dat wij oog hebben voor al deze facetten en dat wij dit, waar nodig, in ons multidisciplinaire team bespreken, zodat we samen met het gezin de juiste dingen kunnen aanpakken.

Een ouder licht toe: ‘Bij de behandeling werd niet alleen gekeken naar ons kind en hoe wij met hem omgingen. Er werd ook gekeken naar de patronen van onszelf als ouders. Wat een goede inzichten hebben wij daardoor gekregen! We zijn elkaar veel beter gaan begrijpen, vormen weer een team en kunnen meer rust en duidelijkheid aan onze kinderen bieden.’

Wat betekent ‘voor het hele gezin’ in de praktijk?

Als alle gezinsleden elkaars krachten en valkuilen kennen, kunnen ze beter rekening houden met elkaar. Wij leggen bij Systeembehandeling Autisme daarom de focus op ‘samendoen’. Bertie, systeembehandelaar bij Autimaat, geeft een voorbeeld: ‘Als iemand met autisme vaak ontploft, vullen we meestal een emotiemeter in om zicht te krijgen op factoren waardoor de spanning oploopt. Dan is het belangrijk dat ook de andere gezinsleden weten wat de rode knoppen van die persoon zijn.’

Worden broertjes en zusjes ook bij de behandeling betrokken?

Natuurlijk! Soms is er veel spanning bij de andere kinderen in het gezin omdat ze hun broertje of zusje met autisme gewoon niet snappen. Een stukje psycho-educatie is dan handig, want dat draagt bij aan meer begrip en verdraagzaamheid. Daarnaast kijken we ook naar wat de brusjes nodig hebben. Wij waken ervoor dat zij niet de ouderrol op zich nemen, ook zij mogen kind zijn en aandacht krijgen voor hun eigen problemen.

Behandelaar Bertie vertelt: ‘Ieder kind heeft zijn eigen behoeften en “gebruiksaanwijzing”. Het zusje van een kind met autisme vertelde me hoe haar eigen gebruiksaanwijzing werkt. De week erna ben ik met de meiden gaan zitten en hebben we de gebruiksaanwijzingen naast elkaar gelegd. Samen hebben we bedacht wat helpend is, wat ze vooral wel en vooral niet kunnen doen om elkaar te ondersteunen.’

Hoe bekijkt Autimaat het hele gezin?

‘Wat betekent autisme voor jou?’ Die vraag stellen onze behandelaren niet alleen aan degene met autisme, maar ook aan de andere gezinsleden. Welke plek heeft de diagnose binnen het gezin? En welke invloed heeft dat op de onderlinge relaties?

Bij Autimaat kijken we altijd breder dan het autisme. Behandelaar Froukje legt uit waarom: ‘Als je je enkel richt op het autisme, gaat uiteindelijk alles daarom draaien: de conflicten, de vermijding, de overaanpassing, de uitputting et cetera. De diagnose kan dan zo gaan domineren dat positieve ervaringen en competenties binnen het gezin en bij het kind naar de achtergrond verdwijnen. Daarnaast worden gedragsproblemen bij een kind met autisme versterkt door stress, zorgen, verminderde draagkracht en gevoelens van incompetentie bij de ouders. Als we deze factoren meenemen bij de behandeling heeft die een grotere kans van slagen. Daarom richten wij ons op de volgende vragen: Wat is iemand meer dan zijn diagnose? Wat speelt in een gezin nog meer? We willen het kind niet alleen vanuit zijn diagnose begrijpen, maar blijven oog houden voor de persoon die hij is, met zijn eigen levensverhaal, kwetsbaarheden en kwaliteiten, en voor de veerkracht en competenties binnen het gezin.’

Wanneer betrekt Autimaat school of andere instanties bij de behandeling?

Naast het gezin zijn school, een stageplek, een sportclub of andere sociale netwerken belangrijke plekken waar iemand met autisme zich dagelijks begeeft. Het is dus van belang dat we oog hebben voor de wereld om hem of haar heen. Soms zijn de problemen bij aanmelding buitenshuis het grootst, in dat geval betrekken we – altijd in overleg met de ouders – ook anderen bij de behandeling.

Behandelaar Bertie licht toe: ‘Zo heb ik een meisje van 14 begeleid met heel veel angsten. Samen met haar, haar ouders en school hebben we een plan van aanpak gemaakt met allerlei acties waardoor zij zich nu staande kan houden op school.’

Als er meer zaken spelen, zoals bijvoorbeeld verslaving, dan betrekken we experts op dat gebied. Soms moet daar eerst iets in gebeuren, voordat onze behandeling kan doorgaan.

Heb je vragen over Systeembehandeling Autisme bij Autimaat? Bel of mail dan gerust met onze collega’s van zorgtoeleiding. Zij staan je graag te woord.

Zorgtoeleiding Arnhem: 026-205 17 00, zorgtoeleidingarnhem@autimaat.nl|
Zorgtoeleiding Deventer: 0570-24 13 00, zorgtoeleidingdeventer@autimaat.nl
Zorgtoeleiding Doetinchem: 0314-67 51 51, zorgtoeleidingdoetinchem@autimaat.nl